ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری در کنترل سیلاب

سیل یکی از حوادث مهم طبیعی در جهان است و سالانه هزینه های زیادی جهت انجام عملیات آبخیزداری به منظور جلوگیری از خسارات سیل صرف می شود که لازم است با استفاده از روش های نوینی نظیر شبیه سازی هیدرولوژیکی، اثرات عملیات آبخیزداری بر روی سیلاب ارزیابی گردد. آبخیز حاجی قوشان با مساحتی در حدود 2200 کیلومترمربع در استان گلستان، واقع شده است. به منظور انجام تحقیق حاضر، آمار دبی روزانه ایستگاه های هیدرومتری حاجی قوشان و تمر مورد بررسی قرار گرفت و هیدروگراف های روزانه برای دو ایستگاه در طی دوره آماری مذکور ترسیم و خصوصیات هر یک از سیل ها شامل دبی اوج، زمان های تداوم، اوج و فروکش تعیین گردید. نتایج حاصل نشان داد که تعداد وقوع سیل در سال های اخیر در حال افزایش است. سپس ارزیابی اقدامات آبخیزداری به صورت کمی با روش های منحنی جرم مضاعف، منحنی تداوم جریان و رژیم هیدرولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و نرم افزار hec-hms اثرات عملیات آبخیزداری بر دبی اوج و حجم سیل حوزه آبخیز حاجی قوشان پس از واسنجی نرم افزار hec-hms در شرایط قبل و بعد از عملیات آبخیزداری با سه رویداد بارش و رواناب متناظر و همچنین با یک رویداد اعتبارسنجی، انجام شد. سپس شبیه سازی هیدروگراف سیل برای رگبارهای با دوره بازگشت های مختلف (2، 5، 10، 25، 50، 100 و 200 سال) در شرایط قبل و بعد از اقدامات آبخیزداری انجام و نتایج شبیه سازی دو دوره با هم مقایسه و ارزیابی گردید. با توجه به نتایج حاصل از بررسی های انجام گرفته، تأثیر عملیات آبخیزداری مورد بررسی در حوضه قابل توجه نبوده است.